Nieuw monoclonaal antilichaam, ontwikkeld op basis van onderzoek van Peter Carmeliet en Rakesh Jain, stopt ziekteverloop van agressieve hersenkanker bij kinderen
Fase I klinische studie toont veelbelovende resultaten bij patiënten met medulloblastoom en stopt groei van tumor voor meer dan 100 dagen
19 juli 2022
Onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie, Harvard University, het Atrium Health Levine Children’s hospital en het Massachusetts General Hospital zijn erin geslaagd het ziekteverloop van terminale medulloblastoom patiënten te stoppen. Een monoclonaal antilichaam, TB-403, werd goed getolereerd en kon de groei van tumoren onderdrukken bij 7 van de 11 patiënten. Bij meer dan de helft van die patiënten zette dit effect zich voor meer dan 100 dagen door. De resultaten van deze studie zijn veelbelovend en vragen meer onderzoek om nieuwe therapeutische opties voor deze bijzonder dodelijke kanker mogelijk te maken.
Medulloblastoom is een zeldzame soort hersentumor. De meeste gevallen worden vastgesteld bij patiënten onder de 19 jaar. Hoewel de ziekte slechts 2 in 100.000 mensen treft, blijft het de meest voorkomende hersenkanker bij kinderen. Tot op vandaag zijn er geen gespecialiseerde therapieën voor medulloblastoom beschikbaar en worden patiënten met traditionele behandelingen zoals chemotherapie, radiotherapie en chirurgie behandeld, wat vaak schadelijke neveneffecten met zich meebrengt. Omdat deze kanker al vroeg uitzaait en de kans op herval na behandeling vrij groot is, is dit een zeer agressieve en dodelijke kanker.
Dankzij een monoklonaal antilichaam genaamd TB-403 worden er nu stappen gezet richting nieuwe behandelingen voor deze slepende ziekte. Het antilichaam is het resultaat van baanbrekend onderzoek door Peter Carmeliet en zijn collega’s van het VIB-KU Leuven lab voor Angiogenese en Vasculair Metabolisme. De focus van hun research lag op een specifieke vasculaire groeifactor, de zogenaamde Placental Growth Factor (PLGF) - een molecule die de groei van bloedvaten reguleert. Dankzij een onderzoekssamenwerking met Rakesh K. Jain, directeur van het E.L. Steele Laboratories for Tumor Biology aan Harvard University konden wetenschappers het therapeutisch potentieel van het blokkeren van PGLF in preklinische modellen van medulloblastoom ontdekken1.
Dit gaf aanleiding tot een fase I onderzoek, geleid door onderzoekers van het Atrium Health Levine Children’s Hospital aan het Massachussets General Hospital en in samenwerking met het VIB-KU Leuven Lab voor Angiogenese en Vasculair Metabolisme.
Peter Carmeliet, Hoofd van het VIB-KU Leuven Lab voor Angiogenese en Vasculair Metabolisme: “Het spreekt voor zich dat de behandeling van medulloblastoom, de meest voorkomende vorm van hersenkanker bij kinderen, een bijzonder onvervulde medische nood voorstelt. Door te bouwen op jaren van gezamenlijk wetenschappelijk onderzoek naar PLGF met mijn eigen medewerkers, Rakesh Jain en zijn collega’s, konden we aantonen dat PLGF een rol speelt in het ziekteverloop van medulloblastoom. Daaropvolgend konden we het therapeutisch potentieel van het blokkeren van PGLF aantonen. We hopen dat de huidige wetenschappelijke inzichten verder onderzoek naar geavanceerde behandelingen zal aansporen zodat deze verschrikkelijke aandoening nog beter kan worden aangepakt.”
Veelbelovende resultaten
Het uitgangspunt van de studie was het testen van de veiligheid en verdraagbaarheid van TB-403 bij patiënten met medulloblastoom. Patiënten kregen steeds grotere dosissen van het antilichaam toegediend en er werd geen onaanvaardbare toxiciteit vastgesteld die in verband kan worden gebracht met de behandeling. Hoewel de tumoren in de patiënten niet verkleinden, werd bij 7 van de in totaal 11 patiënten een stabilisatie van de tumorgroei vastgesteld, waardoor de ziekte tot stilstand kwam. Bij 4 patiënten duurde deze onderbreking van het ziekteverloop tot na de grens van 100 dagen. Bovendien werd de behandeling thuis toegediend, waardoor de tijd die in het ziekenhuis werd doorgebracht werd beperkt en de levenskwaliteit van de patiënten verder werd verbeterd. Deze positieve resultaten wijzen in de richting van het potentieel van het blokkeren van PLGF als een nieuwe therapeutische optie voor medulloblastoom-patiënten. Meer onderzoek is echter nodig, gezien de huidige studie niet was opgezet om de klinische werkzaamheid van de therapie aan te tonen.
Rakesh K. Jain, Directeur van de E.L. Steele Laboratories for Tumor Biology aan Harvard University: “Naast de nieuwe biologische inzichten waren de experimentele resultaten vooral boeiend omdat het blokkeren van PLGF, in tegenstelling tot andere kanker-gerelateerde zorgpaden, veilig was bij mensen en dus een bijzonder veelbelovende strategie was bij de pediatrische populatie. We zijn erg blij met de eerste vertaling van deze concepten naar een klinische studie.”
De resultaten van de studie werden inmiddels gepubliceerd in Clinical Cancer Research2, een vooraanstaand wetenschappelijk tijdschrift dat zich toelegt op onderzoek naar kanker. De ontwikkeling van het antilichaam en de klinische studie werden gesteund door Oncurious NV. De studie werd uitgevoerd door Beat Childhood Cancer Foundation. Verdere ontwikkeling van behandelingen op basis van het blokkeren van PLGF en het testen daarvan in geavanceerde klinische studies zal nodig zijn om klinisch gebruik mogelijk te maken.
