Drievoudige ontdekking onthult inzichten in diabetes type 2
Onderzoek geeft inzicht in de invloed van genetica op de behandelingsreactie, de directe link tussen diabetes type 2 en een afname in longfunctie, en de cruciale rol van het spijsverteringsstelsel bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel
28 september 2023
Surrey, 28 september – In een recente doorbraak heeft een onderzoeksteam onder leiding van Prof. Inga Prokopenko (de Universiteit van Surrey) en Dr. Vasiliki Lagou (VIB-KU Leuven) drie belangrijke ontdekkingen gedaan over diabetes type 2. Dit onderzoek heeft inzicht gegeven in de invloed van genetica op de behandelingsreactie, een directe link aangetoond tussen diabetes type 2 en een afname in longfunctie, en de cruciale rol van het spijsverteringsstelsel bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel onthuld. De bevindingen van de studie hebben aanzienlijke implicaties, variërend van gepersonaliseerde diabeteszorg tot vroegtijdige opsporing van longcomplicaties. Het onderzoek, dat bijna een half miljoen mensen uit diverse achtergronden omvatte en de inzichten van meer dan honderd wetenschappers wereldwijd bundelde, is gepubliceerd in Nature Genetics.
Diabetes is één van de belangrijkste oorzaken van sterfte en invaliditeit wereldwijd. Diabetes type 2, ook wel ouderdomsdiabetes genoemd, is de meest voorkomende vorm. In Vlaanderen leven meer dan een half miljoen mensen met de ziekte en elke 17 minuten krijgt iemand de levenslange diagnose. Bij mensen met diabetes type 2 reageert het lichaam onvoldoende op geproduceerde insuline waardoor het suikergehalte in het bloed verhoogt. Bovendien zijn vaak de cholesterol- en bloeddrukwaarden verhoogd, wat de gezondheid verder belast.
Genetica beïnvloedt de respons op diabetesbehandeling
Het onderzoek onthult dat iemands genetische samenstelling een aanzienlijke rol kan spelen in hoe ze reageren op diabetesbehandeling. Specifiek blijkt dat genetische variabiliteit invloed heeft op de manier waarop mensen reageren op GLP-1R-agonisten, die veel worden gebruikt bij de behandeling van diabetes type 2 en gewichtsverlies.
Hoofdonderzoeker Prof. Inga Prokopenko benadrukt het belang van deze ontdekking en zegt: "Dit onderzoek biedt ons nieuwe inzichten in de genetica van bloedglucosewaarden. Meer onderzoek is nodig, maar in de toekomst kunnen zorgprofessionals mogelijk hun aanpak afstemmen op het genetische profiel van een individu bij het voorschrijven van GLP-1R-agonisten voor de behandeling van diabetes type 2. Sommige DNA-varianten kunnen deze medicijnen minder effectief maken, dus gepersonaliseerde behandelplannen kunnen tot betere resultaten leiden."
Diabetes type 2 en longcomplicaties
Luchtwegaandoeningen zijn een belangrijke doodsoorzaak, vooral bij mensen met diabetes type 2. Patiënten hebben een grotere kans op het ontwikkelen van longaandoeningen zoals restrictieve longziekte, fibrose, en longontsteking. In dit onderzoek onthulden wetenschappers voor het eerst een direct oorzakelijk verband tussen diabetes type 2 en longproblemen. Verhoogde bloedsuikerspiegels bij mensen met diabetes blijken de longfunctie te belemmeren.
"Ons onderzoek levert het eerste bewijs dat hoge bloedsuikerspiegels bij diabetes type 2 rechtstreeks kunnen leiden tot longschade," zegt Dr. Vasiliki Lagou, eerste auteur van het onderzoeksartikel. "We hopen dat onze ontdekking, dat een verminderde longfunctie een complicatie is van diabetes type 2, de eerste stap is naar meer bewustwording onder zorgprofessionals, wat leidt tot een vroegere diagnose en behandeling van longaandoeningen."
De rol van het spijsverteringsstelsel
Naast de alvleesklier benadrukte de studie de cruciale rol van het maagdarmkanaal in het ingewikkelde proces van de regulatie van de bloedsuikerspiegel. De dunne darm, het ileum, en de dikke darm kwamen naar voren als essentiële spelers in het spijsverteringsproces, waarbij ze de opname van voedingsstoffen in de bloedbaan vergemakkelijken. Bovendien benadrukte dit onderzoek het diepgaande effect van het darmmicrobioom, met name de betrokkenheid van specifieke bacteriën zoals Collinsella en Lachnospiraceae-FCS020 in het delicate evenwicht van glucosewaarden.
Dr. Ayse Demirkan, Senior Docent in AI Multiomics for Health and Wellbeing, zegt: “We hebben een minder onderzocht maar zeer invloedrijk aspect van het glucosemetabolisme belicht: het maagdarmkanaal. Naast de alvleesklier spelen voornamelijk de dunne darm, vooral het ileum, en de dikke darm, een integrale rol in de regulatie van de bloedsuikerspiegel. Ons onderzoek benadrukt ook de complexe relatie tussen glucosewaarden en het darmmicrobioom, waarbij bepaalde microbiële soorten naar voren komen als belangrijke bijdragers aan glucoseproductie uit lactose en galactose.”
Publicatie
GWAS of random glucose in 476,326 individuals provide insights into diabetes pathophysiology, complications and treatment stratification. Lagou et al. Nature Genetics, 2023. DOI: 10.1038/s41588-023-01462-3
Vragen van patiënten
Een doorbraak in onderzoek betekent niet hetzelfde als een doorbraak in de geneeskunde. De verwezenlijkingen van VIB-onderzoekers kunnen de basis vormen voor nieuwe therapieën, maar het ontwikkelingstraject neemt nog jaren in beslag. Dit kan veel vragen oproepen. Daarom vragen we u om in uw reportage of artikel te verwijzen naar het e-mailadres dat VIB hiervoor ter beschikking stelt. Iedereen kan er met vragen omtrent dit en ander medisch gericht onderzoek terecht: patienteninfo@vib.be.
Over de Universiteit van Surrey
De Universiteit van Surrey is een onderzoeksintensieve instelling die vooraanstaand onderzoek verricht, uitblinkt in innovatief onderwijs en afgestudeerden produceert die zeer gewild zijn op de arbeidsmarkt.
Onze onderzoeksgebieden richten zich op duurzaamheid, waarbij we samenleving en technologie verbinden om een beter en duurzamer leven voor iedereen mogelijk te maken. We zijn ook toegewijd aan kunstmatige intelligentie, waarbij we ervoor zorgen dat deze nieuwe technologieën altijd de mens centraal blijven stellen in hun werking, ontwikkeling en governance. Daarnaast verkennen we de overlappende aspecten van menselijke en dierlijke gezondheid en zoeken we naar gemeenschappelijke oplossingen binnen een benadering van 'One Health, One Medicine'.
Onze universiteit scoort consequent hoog in onafhankelijke beoordelingen. In het meest recente Research Excellence Framework (REF2021) behaalden we een plek in de top 20 in het VK voor de algehele kwaliteit van ons onderzoek. We staan op de 9e plaats in het VK en de 46e plaats wereldwijd in de Times Higher Education Impact Rankings 2023, wat onze inzet voor de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN weerspiegelt. Binnen het VK staan we op de 9e plaats in de Nationale Studenten Enquête 2022, de 13e plaats in de Complete University Guide 2024, de 22e plaats in The Times and The Sunday Times Good University Guide 2023, en de 24e plaats in The Guardian University Guide 2023.